Een rijke geschiedenis

Cinema De Keizer is een authentieke dorpsbioscoop in de West-Vlaamse gemeente Lichtervelde. Het gebouw veranderde sinds zijn ontstaan nauwelijks. De cinema is de enige zaal uit de Belgische filmpionierstijd waar nog filmvertoningen gepresenteerd worden. De zaal werd uitgebaat door Gerard Debaillie sinds 1924. Aangenomen wordt dat de allereerste filmprojectie Don Juan was, op 6 augustus 1926. Toen Gerard in 1972 overleed, nam zijn dochter Agnes Debaillie de zaak over. Zij overleed op 16 mei 2012 op 83-jarige leeftijd. 

De cinema toont hoe film en ontspanning hun intrede doen op het platteland en hoe dit medium een aantrekkingskracht uitoefent op Jan met de pet en de elite, op jong en oud, op beide geslachten en in midden West-Vlaanderen. De Keizer was niet louter een bioscoop; het was een ontmoetingsplaats. De betaalde vakantie in 1936 geeft de werkman vrije tijd én centen. Het verklaart het succes van de film voor en na de Tweede Wereldoorlog. 

Film 

De filmgeschiedenis van De Keizer start in 1924, zes jaar na de Eerste Wereldoorlog. Gerard Debaillie koopt met Marie-Louise Ramboer, net voor hun huwelijk het herenhuis De Keizer. Hij installeert er tegen de wil van de pastoors zijn apparaat in de bovenzaal van het café. Hij kent het werk van de vroege filmpioniers Georges Méliès (met zijn Le Voyage Dans La Lune) en van de Gebroeders Lumière. Omdat Lichtervelde geen elektriciteitsnet heeft, wekt hij stroom op met een generator op de binnenkoer.

DON JUAN
Don Juan van Alan Crosland is de eerste film. Voordien trekt Debaillie rond en vertoont hij stomme films in parochiezalen of in open lucht. Een vaste datum is Rerum Novarum met projecties voor het Christen Werknemersverbond. Bij zijn reizen transporteren veevoerdercamions van Debaillie de installatie. Naast de stapvoets rijdende vrachtwagens lopen trompetterende vrienden die reclame maken en de vertoning opluisteren. Op 22 juli 1928 wordt Agnes Debaillie geboren. In 1929 is er de aansluiting op het elektriciteitsnet. Eind jaren dertig begint Gerard ‘s zaterdags film te tonen. Daarom verhuist in 1938 de fanfare en de vereniging De Burgersgilde die sinds hun ontstaan hier hun onderkomen vinden, naar de Statiestraat.

TOT IN BRUSSEL
​Gerard Debaillie sluit contracten, woont galavoorstellingen bij en gaat films halen naar het Martelaarsplein in Brussel. Hij keert terug naar Lichtervelde met Vlaamse titels zoals ‘Onder het roode kleed’ of ‘De vroolijke gescheidene’ met Ginger Rogers en Fred Astaire. In Brussel ontmoet hij samen met zijn dochter Sophia Loren en Shirley Temple. Eind jaren zestig wordt hij ziek en in 1972 overlijdt hij en zet Agnes zijn werk verder.

Brigitte Raskin: “Cinema Paradiso” dacht ik altijd over het zaaltje van Agnes Debaillie, naar de gelijknamige Italiaanse prachtfilm die de liefde voor de cinema uitzingt.”

De filmgeschiedenis start in 1924 als Gerard Debaillie De Keizer koopt. De foto van omstreeks 1937 toont de jonge elektriciteitsaansluiting en de brug over de niet overdekte Zwanebeek.Twee kinderen kijken naar het nieuwe filmprogramma. De Keizer is een vaste waarde in het regionale ontspanningsleven.

Agnes Debaillie 

Agnes Debaillie werd op 22 juli 1928 in Cinema de Keizer geboren en overleed op 16 mei 2012. Op de foto houdt Agnes de Oscar vast die ze achter de schermen kreeg van Lieven Debrauwer bij de voorstelling van Pauline en Paulette. Foto: Tom Vanhaeverbeke​

Agnes Debaillie werd op 22 juli 1928 in Cinema de Keizer geboren en overleed op 16 mei 2012 in het Sint Rembertziekenhuis in Torhout. In navolging van haar vader baatte ze de cinema haar hele leven uit. Agnes was enige dochter en had vier broers: Georges, Frans, Paul en Raf.

“Ik ben een klein lichtje te velde, en Kinepolis is de grote ster aan het firmament” zei Agnes graag.

 Ze verwees ermee naar haar geboortedorp -zelf is ze geboren in de bioscoop- en de concurrentie van de laatste decennia. “De cinema is meer dan een microbe, het is een virus.” In haar dorpsbioscoop draaide ze voornamelijk kinder-, familie- en cultuurfilms, kinderen waren haar doelpubliek. Een kaartje kostte vijf euro, als Agnes geen korting gaf, tenminste. Ze wou kinderen en ouders goede kinder- en jeugdfilms aanbieden “als alternatief voor het geweld dat dezer dagen van de bioscoop- en televisieschermen druipt” zei ze zelf. Zij meende dat een gevoelige film in een authentieke dorpscinema de ideale combinatie is. Ondanks haar leeftijd hield zij de erfenis van haar vader in ere “uit liefde voor de film”. In 1998 ontving zij voor haar inspanningen en haar filmpassie de Lichterveldse persprijs: het bronzen accordeon.​

Agnes Debaillie: “Mijn ouders hebben de cinema opgericht. Ik heb er eigenlijk niet zo veel verdiensten aan. Ik zet enkel hun werk verder.”

Na de overstromingen in 2005 evacueerde de brandweer Agnes tweemaal. Ongerust over haar cinema kneep ze er tussenuit en ging van het gemeentehuis terug naar haar cinema. Toen het water halfweg haar lenden stond, brachten de hulpdiensten haar onder bij familie. Sinds 2010 verbleef ze in een woonzorgcentrum in Zwevezele en negen dagen voor haar overlijden kwam ze terug naar Lichtervelde. Vrienden hielden de bioscoop draaiende.
​
In de filmwereld was Agnes Debaillie een begrip. Aan het tijdschrift ‘Filmmagie’ verklapte ze haar favoriete film: “Dr. Zhivago.” Ze vulde het lijstje aan met The Sound Of Music, Ben Hur, De Derde Man, Het Geslacht Björndahl, The Lion King en Up. Maar, vertelt ze verder, “als ik alleen films zou programmeren die ik zelf mooi vind zoals Il Postino dan krijg ik amper iemand in de zaal (…). Een mooie film zoals Dead Poets Society: vijf voorstellingen, in totaal veertig toeschouwers.”

Stijn Coninx: “Ik heb al vele mooie zalen gezien, maar dit spant werkelijk de kroon. Het is gewoon magnifiek hier. En zelden heb ik iemand als Agnes ontmoet, die zich met zoveel passie en overgave inzet voor de film.”

Een bloeiende toekomst

Na het overlijden van Agnes in mei 2012 was het voortbestaan van Cinema De Keizer onzeker. In de zomer van 2012 kwam het goede nieuws dat het cinema-gebouw gekocht werd door 7 investeerders uit Lichtervelde die dit monument niet verloren wilden laten gaan. Ondertussen is De Keizer erkend als erfgoed. 

Musicalvereniging Podium C. vzw nam in 2021 de uitbating van Cinema De Keizer over en doopte deze om tot Cultuurhuis De Keizer.

Wilt ook u deel uitmaken van ons team? Aarzel dan niet om ons te contacteren! 
​